Ustalenie nierównych udziałów w sprawie o podział majątku wspólnego
Zasadą jest, że udział w majątku wspólnym każdego z małżonków jest równy. Każda ze stron postępowania o podział majątku wspólnego może jednak żądać ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, wykazując, że wystąpiły „ważne powody” tego żądania oraz, że małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku.
Podsumowując, ustalenie nierównych udziałów jest możliwe gdy łącznie zostaną spełnione 3 przesłanki:
- któryś z małżonków/byłych małżonków zgłosi takie żądanie,
- występują „ważne powody” tego żądania,
- małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego.
Czym są „ważne powody”? Otóż brak jest jakiejkolwiek ustawowej definicji tego pojęcia. Przyjmuje się natomiast, że ważnymi powodami są przede wszystkim względy natury etycznej, które sprawiają, że w danych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie kolidowałaby z zasadami współżycia społecznego. Sądy często jako ważny powód uznają fakt trwonienia majątku przez jedno z małżonków, alkoholizm, hazard czy dokonywanie nietrafionych, ryzykowanych operacji finansowych.
Odnosząc się natomiast do przesłanki czy małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się powstania majątku wspólnego, wskazać należy, że sąd musi zbadać jak kształtował się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinie i dopiero na tej podstawie może poczynić ustalenia w tym zakresie. Osobista praca przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym częstokroć będzie równoważna podejmowaniu pracy zarobkowej przez drugiego małżonka.
Przykład:
Jan i Maria byli małżeństwem przez 15 lat. W tym czasie Jan pracował zawodowo jako bankier, zaś Maria zajmowała się wychowaniem dwojga dzieci małżonków, a ponadto prowadziło gospodarstwo domowe. Po rozwodzie Jan złożył wniosek o podział majątku wspólnego żądając także ustalenia, że jego udział w majątku wspólnym wynosi 2/3, a Marii 1/3, bowiem tylko on pracował zarobkowo i wszystkie rzeczy jakie są przedmiotem podziału zostały zakupione za pieniądze, które on zarobił. W tym stanie rzeczy Sąd z dużym prawdopodobieństwem oddali wniosek o ustalenie nierównych udziałów, bowiem przyczynianie się po powstania majątku wspólnego przez Marię polegało na osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.